Szumawa to miejscami mistyczna kraina – są tu rozległe płaskowyże porośnięte świerkami górskimi, tajemnicze torfowiska, malownicze wrzosowiska na równinach, kolorowe łąki na rozlewiskach Wełtawy, jeziora polodowcowe u podnóży skał, z których rozciąga się widok aż na lodowce alpejskie. Jako jeden z największych kompleksów leśnych środkowej Europy, Szumawa nazywana bywa Zielonym Sercem Europy. Ochrona najcenniejszych obszarów tego regionu sięga 1858 roku. Książę Jan Adolf Schwarzenberg wyłączył wówczas Puszczę Boubínską spod gospodarki leśnej. Od roku 1911 na polecenie Viléma Hohenzollerna ochroną zostały objęte jeziora Czarne i Diabelskie. W czasach Pierwszej Republiki zostały ustanowione rezerwaty przyrody, między innymi Puszcza Boubínska, Jezioro Czarne i Diabelskie, Rozlewisko Rokyteckie, Trójgraniczna Góra i inne.
W 1990 roku region został wpisany na listę UNESCO jako Rezerwat Biosfery Szumawa. Rozkłada się na terenie południowo-zachodnich Czech, wzdłuż granicy z Niemcami i Austrią. Swoją atrakcyjność zawdzięcza także wieloletniemu istnieniu żelaznej kurtyny, która na kilkadziesiąt lat uniemożliwiła działalność człowieka na terenach przygranicznych, a tym samym stworzyła przestrzeń dla naturalnego rozwoju przyrody. W 1991 roku w najcenniejszej części rezerwatu został utworzony park narodowy.
Na Szumawie występuje wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Na bogactwo gatunków wpływa zróżnicowanie krajobrazu: od łąk w dolinach aż po ekosystem górski. Rośnie tu goryczuszka czeska, goryczka szumawska, rosiczka długolistna, tłustosz pospolity, kukułka szerokolistna, bagnica torfowa, tojad sudecki, modrzewnica pospolita, podejźrzon marunowy, sosna błotna, brzoza karłowata i wiele innych, chronionych gatunków roślin i drzew.
Do rzadkich gatunków ssaków występujących na Szumawie należą między innymi ryś euroazjatycki, łoś euroazjatycki, żbik europejski i wilk szary. Inne żyjące tu zagrożone gatunki to głuszec zwyczajny, cietrzew zwyczajny, bóbr europejski, wydra europejska, smużka leśna, nocek Brandta, podkowiec mały i nocek Bechsteina. Z ptaków zobaczymy tu między innymi derkacza, bociana czarnego, dzięcioła trójpalczastego, sóweczkę zwyczajną, puszczyka uralskiego, dziwonię zwyczajną, jarząbka zwyczajnego, dzięcioła białogrzbietego i drozda obrożnego. Z gadów i płazów można spotkać żmiję zygzakowatą, jaszczurkę żyworodną i traszkę górską. W tutejszych wodach występuje perłoródka rzeczna, głowacz białopłetwy. Nad taflą wody można zobaczyć między innymi żagnicę torfowcową. Z owadów warto zwrócić uwagę na biegacza Menetriesego czy mieniaka tęczowca.
