De mijnstreek van het Ertsgebergte

Een landschap gevormd door mijnbouwe

Vanaf de vroege middeleeuwen werd in het Ertsgebergte (Tsjechisch: Krušné hory) intensief gedolven naar metalen als zilver, tin, kobalt, koper, ijzer en later ook uranium. Deze activiteiten hebben diepe en blijvende sporen nagelaten in het landschap. Niet alleen ondergronds, maar ook bovengronds zijn de effecten zichtbaar: van mijnschachten tot industriële installaties, en van ingenieuze waterwerken tot historische dorpen die ontstonden rond de mijnbouw.

Door deze historische betekenis en de uitzonderlijke staat van behoud werd het Ertsgebergte in 2019 opgenomen op de UNESCO-Werelderfgoedlijst als een van de belangrijkste mijnbouwregio’s ter wereld.

Erfgoed aan twee kanten van de grens

De ertswinnende activiteit beïnvloedde eeuwenlang de ontwikkeling van het gebied, zowel aan Tsjechische als aan Duitse zijde. In het noorden en westen van Bohemen ontstonden steden, transportnetwerken en culturele verbindingen die direct terug te voeren zijn op de mijnbouw. Het resultaat is een gevarieerd cultuurlandschap vol prachtige rivierdalen, uitgestrekte bossen en schilderachtige dorpen, dat vandaag de dag nog steeds te voet, op de fiets of met de ski te verkennen is.

22 locaties met mijnbouwerfgoed

Het UNESCO-gebied omvat in totaal 22 beschermde locaties, waarvan vijf in Tsjechië en de overige in de Duitse deelstaat Saksen. Ongeacht de landsgrenzen is het Ertsgebergte één samenhangende historische regio, gevormd door gedeelde technische ontwikkelingen en een gemeenschappelijke mijnbouwtraditie. Hier zie je sporen van meer dan 800 jaar mijnbouwgeschiedenis, van de 12e tot de late 20e eeuw.

Monumenten van mijnbouwtechniek

De vijf Tsjechische UNESCO-locaties zijn:

• Het mijnbouwlandschap van Krupka
• Het mijnlandschap van Jáchymov
• Het mijnlandschap van Abertamy–Boží Dar–Horní Blatná
• Het mijnlandschap op de top van Mědník
• ​De Rode Toren van de Dood bij Vykmanov – ook erkend als nationaal cultureel monument

Een mijn bezoeken

In het Ertsgebergte zijn er vier locaties waar je als bezoeker een mijn kunt bezoeken. Tijdens de tours krijg je vaak kaplaarzen, een regenjas, helm en lamp mee. 

1. De Johannes Adit (onderdeel van UNESCO). Een grote mijn met enorme ondergrondse kamers. Tijdens een tour van 2 uur wandel je door 500 jaar oude geschiedenis.
2. Mauritius mijn: De grootse tinmijn van het Ertsgebergte. De mijn was 400 jaar in bedrijf (1545-1944). Bijzonder aan de mijn is dat je hier de geschiedenis van mijnbouw goed kunt zien. Met hamer en beitel, door middel van vuur en water en tenslotte met apparaten. Tijdens een rondleiding daal je 20 meter onder de grond.
3. Martintunnel: Een tinmijn met een interessante collectie aan mineralen, mijnbouwhuizen, ademhalingsapparaten en werkgereedschap. Duur van de tour is 45 min. 
4. Jáchymov tunnel 1: Een tentoonstelling met mijnbouwapparatuur, waaronder kaartjes en boren. 

Kenniscentrum van de mijnbouw

Het Ertsgebergte was niet alleen een productiegebied, maar ook een centrum van kennis en innovatie. In 1765 werd in de regio de Mijnbouwacademie van Freiberg opgericht – tegenwoordig onderdeel van de Technische Universiteit Freiberg – en nog steeds ’s werelds oudste actieve onderwijsinstelling op het gebied van mijnbouw.

Ook de invloedrijke wetenschapper Georgius Agricola werkte hier. In de 16e eeuw schreef hij zijn beroemde werk De Re Metallica (Twaalf boeken over mijnbouw en metallurgie), dat eeuwenlang werd beschouwd als dé standaard in de Europese mijnbouwpraktijk.

Daarnaast speelde de streek een hoofdrol in de muntproductie: de zilveren tolar uit Jáchymov vormde uiteindelijk de inspiratie voor de naam van de Amerikaanse dollar. Veel technische innovaties op het gebied van mijnbouw en metallurgie vonden hier hun oorsprong en verspreidden zich van daaruit door Europa en de rest van de wereld.