Villa Tugendhat in Brno

Villa Tugendhat, gelegen in het stadsdeel Černá Pole van Brno, werd tussen 1929 en 1930 gebouwd in opdracht van het Joodse echtpaar Greta en Fritz Tugendhat. De Tugendhats kwamen uit een welgestelde textielhandelsfamilie in Brno. In 1927 bezochten ze het huis van de kunsthistoricus Eduard Fuchs in Berlijn, dat was ontworpen door Mies van der Rohe. Dit bezoek inspireerde hen om de beroemde architect te benaderen voor het ontwerp van hun droomhuis. 
 
 

De Duitse architect Ludwig Mies van der Rohe, een van de grondleggers van de moderne 20e-eeuwse architectuur, ontwierp de villa voor de familie Tugendhat. Het gebouw werd tegen een helling geplaatst, waardoor het een adembenemend uitzicht bood over de historische stad en het kasteel Špilberk. De omgeving rondom het huis speelde een grote rol en het huis is daar perfect in geïntegreerd. 

De villa werd tussen 1929-1930 gebouwd in slechts 14 maanden tijd. Deze villa brak radicaal met de gangbare trends van die tijd, door zijn nadruk op functionaliteit, minimalisme en innovatieve architectonische keuzes. Het interieur was verrassend modern en vooruitstrevend. ​Er werden geen kosten bespaard aan kwaliteit en exotische materialen. De technische uitrusting in het huis was ook buitengewoon. De meeste apparatuur was uniek en de parameters vertegenwoordigden het hoogste technische niveau van zijn tijd.

Het gebouw, dat uit drie verdiepingen bestaat, oogt vanaf de straat als een enkelverdiepingshuis. De middelste verdieping is het hart van de villa, waarin woon- en representatieve ruimtes met elkaar verbonden zijn.

Een van de meest opvallende kenmerken is het glazen woongedeelte, gescheiden door gordijnen en vrijstaande muren, en de prachtige wintertuin. Uniek zijn de twee ramen die helemaal naar beneden kunnen. De halvemaanvormige houten muur scheidt het eetgedeelte van de andere ruimtes. In de eetruimte staat een bijzondere eettafel die je uit elkaar kunt halen. Hierdoor kan de tafel groter of kleiner worden. 

De onyxmuur

De zeldzame onyxmuur het woongedeelte van de studeerkamer scheidt. De onyxwand verandert van kleur afhankelijk van de hoek van het zonlicht, wat bijdraagt aan de magische uitstraling van de villa. De onyxmuur werd in 1 blok naar Brno gebracht en was pas hier gesneden. De onyxmuur was even duur als ongeveer 1/10 van het huis. 

Op de bovenverdieping bevinden zich de ontvangsthal, een slaapkamer met en-suite badkamer voor de Tugendhats, twee kinderkamers en een kamer voor het kindermeisje. Een naastgelegen flat werd gebruikt door de architect en diende als garage voor twee auto's.

De villa is ingericht met elegante meubels die door Mies van der Rohe zelf zijn ontworpen. De Barcelona fauteuils zijn wereldberoemd en worden tot op de dag van vandaag nog geproduceerd. In de villa zijn er ook andere stoelen en elk design heeft een eigen naam.  

Toen het echtpaar Tugendhat in 1930 de villa betrok, konden zij er slechts acht jaar van genieten. Door de dreiging van de Duitse expansie werden ze gedwongen te vluchten, want ze hadden een Joodse achtergrond. Ze emigreerden naar Zwitserland en verhuisden daarna naar Venezuela. Frits keerde nooit meer terug, alleen Greta bezocht nog 1 keer het huis in 1969. Het jaar daarop overleed ze.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw in beslag genomen door de Gestapo. Rondom de onyx muur kwam een bakstenen muur, wat uiteindelijk deze bijzondere wand heeft gered. In 1944 werd het huis ook beschadigd door een Amerikaanse bom. Een van de bewegende ramen stond open, waardoor deze niet kapot is gegaan. De andere ramen werden vervangen door kleine glazen raampjes. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd al het verplaatsbare meubilair meegenomen.

Na de oorlog viel de villa in handen van het Rode Leger. De boekenplanken werden verbrand door het Sovjet leger en gedurende de naoorlogse periode kreeg de villa geen rust. Tot 1960 huisvestte het een particuliere dansschool, en na die tijd werd het eigendom van de staat. Van 1950 tot 1979 werden er rehabilitatie-oefeningen voor kinderen gehouden in de villa. Sinds 1980 is de villa eigendom van de stad Brno, en in 1994 werd het erkend als monument van moderne architectuur. In 1992 werd hier het akkoord ondertekend over de splitsing van Tsjechoslowakije, wat bijdroeg aan het historische belang van het gebouw. 
 

Vandaag de dag wordt Villa Tugendhat wereldwijd beschouwd als een van de vier belangrijkste villa's van de moderne architectuur. Tussen 2010 en 2012 werd de villa, samen met de aangrenzende tuin, gerestaureerd in de oorspronkelijke staat van voltooiing in 1930. Door zijn historische en architectonische waarde werd Villa Tugendhat in 2001 opgenomen op de UNESCO-werelderfgoedlijst, en het is het enige monument van moderne architectuur in Tsjechië dat deze status heeft. Het is een gebouw dat de nieuwe normen van het moderne leven heeft gedefinieerd en een essentieel werk in de ontwikkeling van de wereldarchitectuur.

Villa Tugendhat ligt buiten het centrum van Brno, maar is eenvoudig te bereiken met de tram vanuit het centrum. Je kunt er ook voor kiezen om de auto in de straat te parkeren. Bezoekers kunnen kiezen uit een korte of langere rondleiding. Iedereen wie een rondleiding maakt door de villa krijgt een plasticje over zijn schoenzolen heen. Foto's mogen alleen gemaakt worden als je hiervoor betaald. 

De tuin van Villa Tugendhat is gratis toegankelijk en sinds kort kun je ook de villa's Löw-Beer en Arnold vanuit de tuin bereiken. Dit zijn de huizen waar Greta's ouders en oom en tante woonden. In deze villa's worden tevens rondleiding aangeboden. Tussen villa Tugendhat en Löw-Beer is een café waar je koffie en gebak kunt bestellen. 
 

Andere parels van de moderne architectuur in Brno: