To właśnie dzięki niemu do naszych południowych sąsiadów powróciła wolność, zniesiono komunistyczny pakt wojskowy Układu Warszawskiego, a Czechy wstąpiły do Unii Europejskiej i NATO. Havel jest również autorem wielu książek, esejów i kilku sztuk teatralnych.
Czy znasz jego historię?
Václav Havel urodził się 5 października 1936 roku w rodzinie, która już od kilku pokoleń należała do uprzywilejowanej warstwy praskich mieszczan. Wujek przyszłego prezydenta był właścicielem praskich studiów filmowych Barrandov, które przed II wojną światową nazywano Europejskim Hollywood.
Z kolei dziadek Havla zajmował się obrotem nieruchomościami i handlem. Wszystko zmienił jednak wybuch II wojny światowej, a następnie początek komunizmu. Rodzinny majątek Havlów został skonfiskowany, a młody Václav nie mógł rozpocząć studiów na żadnym wydziale humanistycznym ani pracy na wybranym stanowisku. Dopiero podczas odwilży w latach 60. został dramaturgiem teatrów praskich i zaczął pisać sztuki teatralne.
Zaprzepaszczone nadzieje Praskiej Wiosny 1968
Praska Wiosna oznaczała stopniową demokratyzację Czechosłowacji w połowie lat 60. Po niemal 20 latach zniesiono cenzurę i wprowadzono całkowitą wolność słowa. Na półki księgarń wróciły zakazane książki, a zakazane filmy do kin.
Václav Havel był wówczas świeżo po trzydziestce i cieszył się nowo zdobytą wolnością. Pisywał artykuły do czasopism, wydawał książki i sztuki teatralne. Niestety wszystko skończyło się 21 sierpnia 1968 roku wraz z inwazją radzieckich czołgów. Wszystko wróciło na stare tory.
Václav sprzeciwiał się okupacji, na skutek czego stracił pracę i objęto go zakazem publikacji. Przez pewien czas pracował jako robotnik w browarze. Następnie dołączył do ruchów na rzecz walki z systemem komunistycznym, za co kilkukrotnie trafił do więzienia.
Aksamitna Rewolucja i niezwykła prezydentura
Havel był jednym z najważniejszych działaczy, którzy przyczynili się do upadku reżimu komunistycznego w 1989 roku. Przekazanie władzy siłom demokratycznym w Czechosłowacji odbyło się w całkowicie pokojowy sposób.
Już w grudniu 1989 r. Havel został prezydentem Czechosłowacji i wraz z innymi dysydentami zaczął przebudowywać reżim. Nigdy nie przestał pisać, nawet będąc już prezydentem. Wolał otaczać się artystami niż doświadczonymi politykami.
Havel jako prezydent udostępnił Zamek Praski dla zwiedzających i przywrócił zamkowe Ogrody Południowe do stanu sprzed II wojny światowej. Choć wielu politykom się to nie podobało, to właśnie artystyczna i wrażliwa natura Havla ukształtowała atmosferę pierwszych lat wolnej Czechosłowacji.
Po zakończeniu drugiej kadencji były prezydent poświęcił się swoim pasjom literackim, komentowaniu wydarzeń politycznych i życiu towarzyskiemu. Václav Havel zmarł 18 grudnia 2011 roku w swoim domu letniskowym w Karkonoszach.
Rocznica śmierci Havla obchodzona jest co roku 18 grudnia. Wielu Czechów zakłada wtedy przykrótkie spodnie i pokazuje kolorowe skarpetki, co jest aluzją do ulubionego stroju prezydenta, który wystąpił w takiej stylizacji nawet podczas zaprzysiężenia w 1989.
Miejsca związane z Havlem
Jeśli planujesz zwiedzanie Pragi śladami Havla, koniecznie zacznij od Pałacu Lucerna przy Placu Wacława. Wybudował go dziadek przyszłego prezydenta, a po 1989 pałac wrócił do majątku rodziny. Wciąż działa tu kino, w którym prawie 100 lat temu odbywały się premiery przebojów filmowych nakręconych na Barrandovie przez wujka Havla. W Lucernie jest również stylowa secesyjna kawiarnia.
Kolejnym przystankiem na trasie może być Zamek Praski, który dzięki zainicjowanym przez byłego prezydenta remontom i modernizacjom zaczął przyciągać turystów.
Warto odwiedzić Bibliotekę Václava Havla, gdzie znajduje się poświęcona mu stała ekspozycja. Odbywają się tu również wykłady, konferencje i rozmowy z pisarzami.
