Jesień to pora roku, która hojnie zaopatruje kuchnię. Podobnie jest w kuchni czeskiej. Zbiera się zboża i rośliny strączkowe, dojrzewają jesienne owoce, piwnicach gromadzi się ziemniaki, dynie, warzywa korzeniowe i kapustne. Gęsi i kaczki mają odpowiedni zapas tłuszczu, by skończyć w brytfannie. Do tego czeka degustacja młodego wina oraz różne jesienne wydarzenia, na których nie brakuje pysznego jedzenia i napojów, takich jak odpusty, biesiady lub dzień św. Marcina.
Spróbujmy wspólnie ułożyć jesienne menu i wykorzystać kilka ciekawych czeskich przepisów regionalnych, opartych na wspaniałych sezonowych produktach.
Nasze prababki twierdziły, że zupa otwiera żołądek, a dzisiejsi dietetycy w pełni się z nimi zgadzają. Smaczne, gęste zupy zawsze były i ciągle są podstawą czeskiej kuchni. Nie może ich więc zabraknąć i na naszym jesiennym stole. Marchew zawsze była w spiżarni czeskiej gospodyni, jest bazą wielu sosów i zup. Szczególnie popularne były zupy kremowe. Tę z jesiennej marchewki gotowano tam, gdzie dyniom nie wiodło się najlepiej, a więc głównie na terenach górskich.
800 g marchewki
200 g cebuli
50 cl oleju
sól, pieprz
chili lub około 0,5 cm imbiru (nie jest konieczny)
1,8 l bulionu warzywnego
szczypiorek
Przygotowanie
Marchew obieramy i kroimy na cienkie plasterki, cebulę w drobną kostkę i smażymy je razem na oleju, aż marchew się skaramelizuje. Dodajemy sól i pieprz. Wlewamy bulion i gotujemy, aż marchew będzie miękka. Następnie zupę miksujemy i gotujemy jeszcze kilka minut. Doprawiamy do smaku. Jeżeli zupa jest za słodka, dodajemy szczyptę chili lub starty imbir. Można dodać także słodką lub kwaśną śmietanę. Każdy talerz dekorujemy pokrojonym szczypiorkiem.
![](https://cms.visitczechia.com/cms/getmedia/a964a6a9-294d-448b-88fc-894957e5e7ed/mrkvova-polevka.jpg)
Drób – kurczaki, indyki, kaczki lub gęsi – gościł raczej już na świątecznym stole, szczególnie w okresie święta św. Marcina. W tym czasie drób tuczony od wiosny osiągał odpowiednią wagę, by skończyć na stole. Pyszna drobiowa pieczeń była nagrodą także dla służących i parobków w gospodarstwie, którzy właśnie w dzień św. Marcina zmieniali miejsca pracy lub przedłużali umowę ze swoimi gospodarzami. W tych jesiennych dniach my również możemy przygotować sobie podobną ucztę, na przykład tę zachodnioczeską specjalność:
Składniki:
1 kaczka około 2 kg
sól
kminek cały
2 łyżki miodu
2 jabłka
1 pomarańcza
garść rodzynek
Przygotowanie: kaczkę solimy, posypujemy kminkiem i smarujemy miodem. Pieczemy razem z rodzynkami i obranymi owocami, pokrojonymi w ósemki, podlewamy od czasu do czasu wypieczonym tłuszczem i odrobiną gorącej wody. Sos z pieczeni redukujemy w rondelku.
Kapusta imbirowa
1/2 główki białej kapusty
1 cebula
kawałek świeżego imbiru wielkości palca
125 g masła
białe wino
1 duże jabłko
sól
Przygotowanie: białą lub czerwoną kapustę kroimy w paski, cebulę i imbir w kostkę. Smażymy wszystko na gorącym maśle, dolewamy wino i dusimy do miękkości. Na koniec do kapusty dodajemy starte jabłko i doprawiamy solą.
Delikatne knedliki karlovarskie
1 kg pieczywa pszennego
4 jajka
50 g masła
250 – 300 ml śmietany do gotowania
2 garści natki pietruszki karbowanej
gałka muszkatołowa
sól
masło do wymazania
Przygotowanie: pieczywo pszenne kroimy na drobne kostki i suszymy w piekarniku. Po wyjęciu z piekarnika zalewamy śmietaną, dodajemy roztopione masło, żółtka, posiekaną natkę pietruszki, doprawiamy solą i gałką muszkatołową i wszystko mieszamy. Na koniec dodajemy ubite białka i ostrożnie mieszamy. Z ciasta tworzymy wałek, który zawijamy w folię i gotujemy na parze 15-20 minut, w zależności od wielkości.
![](https://cms.visitczechia.com/cms/getmedia/a77324b1-62ed-4dd6-9319-8190ec012be4/Kachna-pecena-na-ovoci-se-zazvorovym-zelim-a-karlovarskym-kn-zap-laz.jpg)
Z dniem św. Marcina nieodłącznie związany jest typowy deser – chrupiące rogaliki z nadzieniem orzechowym lub makiem. Rogaliki marcińskie przygotowuje się szybko i doskonale nadają się nie tylko jako deser po jesiennym obiedzie, ale także na śniadanie lub do kawy.
450 g mąki pszennej
3 żółtka
250 g tłuszczu (masło, margaryna do pieczenia lub smalec)
100 g cukru pudru
0,25 l śmietany 33%
szczypta soli
1 jajko do posmarowania
nadzienie orzechowe lub makowe z około 200 g orzechów lub maku
Przygotowanie: wszystkie składniki mieszamy i wyrabiamy gładkie i nielepiące ciasto, które zawijamy w folię i odstawiamy na 30 minut do lodówki. Następnie dzielimy ciasto na 6 części, każdą rozwałkujemy na koło, które dzielimy na 8 części – trójkątów. Na szerszy koniec trójkąta nakładamy nadzienie, zwijamy go, formujemy rogaliki i kładziemy na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Smarujemy jajkiem i pieczemy przez około 15 minut w 180°C.
![](https://cms.visitczechia.com/cms/getmedia/bdf989f0-83b7-4994-90e0-f37007cf96f8/martinske-rohlicky.jpg)
Więcej inspiracji i przepisów czeskiej kuchni znajdą Państwo na www.czechspecials.cz
Na stronach internetowych projektu Czech Specials – Rozsmakuj się w Czechach znajdą Państwo nie tylko ciekawe przepisy, ale także listę restauracji z certyfikatem. Niebieskie logo na drzwiach mogą mieć tylko te restauracje, które właściwie przygotowują dania czeskiej kuchni!
Rozsmakuj się w Czechach!
Nasze prababki twierdziły, że zupa otwiera żołądek, a dzisiejsi dietetycy w pełni się z nimi zgadzają. Smaczne, gęste zupy zawsze były i ciągle są podstawą czeskiej kuchni. Nie może ich więc zabraknąć i na naszym jesiennym stole. Marchew zawsze była w spiżarni czeskiej gospodyni, jest bazą wielu sosów i zup. Szczególnie popularne były zupy kremowe. Tę z jesiennej marchewki gotowano tam, gdzie dyniom nie wiodło się najlepiej, a więc głównie na terenach górskich.
Kremowa zupa marchewkowa
Składniki na 4 porcje:800 g marchewki
200 g cebuli
50 cl oleju
sól, pieprz
chili lub około 0,5 cm imbiru (nie jest konieczny)
1,8 l bulionu warzywnego
szczypiorek
Przygotowanie
Marchew obieramy i kroimy na cienkie plasterki, cebulę w drobną kostkę i smażymy je razem na oleju, aż marchew się skaramelizuje. Dodajemy sól i pieprz. Wlewamy bulion i gotujemy, aż marchew będzie miękka. Następnie zupę miksujemy i gotujemy jeszcze kilka minut. Doprawiamy do smaku. Jeżeli zupa jest za słodka, dodajemy szczyptę chili lub starty imbir. Można dodać także słodką lub kwaśną śmietanę. Każdy talerz dekorujemy pokrojonym szczypiorkiem.
![](https://cms.visitczechia.com/cms/getmedia/a964a6a9-294d-448b-88fc-894957e5e7ed/mrkvova-polevka.jpg)
Drób – kurczaki, indyki, kaczki lub gęsi – gościł raczej już na świątecznym stole, szczególnie w okresie święta św. Marcina. W tym czasie drób tuczony od wiosny osiągał odpowiednią wagę, by skończyć na stole. Pyszna drobiowa pieczeń była nagrodą także dla służących i parobków w gospodarstwie, którzy właśnie w dzień św. Marcina zmieniali miejsca pracy lub przedłużali umowę ze swoimi gospodarzami. W tych jesiennych dniach my również możemy przygotować sobie podobną ucztę, na przykład tę zachodnioczeską specjalność:
Kaczka pieczona na owocach, z kapustą imbirową i knedlikiem karlovarskim
Podawana z przepysznym sosem owocowym, delikatnym knedlikiem karlovarskim i pikantną kapustą. Oczywiście owoce można zmieniać, doskonale pasują także gruszki i śliwki.Składniki:
1 kaczka około 2 kg
sól
kminek cały
2 łyżki miodu
2 jabłka
1 pomarańcza
garść rodzynek
Przygotowanie: kaczkę solimy, posypujemy kminkiem i smarujemy miodem. Pieczemy razem z rodzynkami i obranymi owocami, pokrojonymi w ósemki, podlewamy od czasu do czasu wypieczonym tłuszczem i odrobiną gorącej wody. Sos z pieczeni redukujemy w rondelku.
Kapusta imbirowa
1/2 główki białej kapusty
1 cebula
kawałek świeżego imbiru wielkości palca
125 g masła
białe wino
1 duże jabłko
sól
Przygotowanie: białą lub czerwoną kapustę kroimy w paski, cebulę i imbir w kostkę. Smażymy wszystko na gorącym maśle, dolewamy wino i dusimy do miękkości. Na koniec do kapusty dodajemy starte jabłko i doprawiamy solą.
Delikatne knedliki karlovarskie
1 kg pieczywa pszennego
4 jajka
50 g masła
250 – 300 ml śmietany do gotowania
2 garści natki pietruszki karbowanej
gałka muszkatołowa
sól
masło do wymazania
Przygotowanie: pieczywo pszenne kroimy na drobne kostki i suszymy w piekarniku. Po wyjęciu z piekarnika zalewamy śmietaną, dodajemy roztopione masło, żółtka, posiekaną natkę pietruszki, doprawiamy solą i gałką muszkatołową i wszystko mieszamy. Na koniec dodajemy ubite białka i ostrożnie mieszamy. Z ciasta tworzymy wałek, który zawijamy w folię i gotujemy na parze 15-20 minut, w zależności od wielkości.
![](https://cms.visitczechia.com/cms/getmedia/a77324b1-62ed-4dd6-9319-8190ec012be4/Kachna-pecena-na-ovoci-se-zazvorovym-zelim-a-karlovarskym-kn-zap-laz.jpg)
Z dniem św. Marcina nieodłącznie związany jest typowy deser – chrupiące rogaliki z nadzieniem orzechowym lub makiem. Rogaliki marcińskie przygotowuje się szybko i doskonale nadają się nie tylko jako deser po jesiennym obiedzie, ale także na śniadanie lub do kawy.
Rogaliki marcińskie
Składniki:450 g mąki pszennej
3 żółtka
250 g tłuszczu (masło, margaryna do pieczenia lub smalec)
100 g cukru pudru
0,25 l śmietany 33%
szczypta soli
1 jajko do posmarowania
nadzienie orzechowe lub makowe z około 200 g orzechów lub maku
Przygotowanie: wszystkie składniki mieszamy i wyrabiamy gładkie i nielepiące ciasto, które zawijamy w folię i odstawiamy na 30 minut do lodówki. Następnie dzielimy ciasto na 6 części, każdą rozwałkujemy na koło, które dzielimy na 8 części – trójkątów. Na szerszy koniec trójkąta nakładamy nadzienie, zwijamy go, formujemy rogaliki i kładziemy na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Smarujemy jajkiem i pieczemy przez około 15 minut w 180°C.
![](https://cms.visitczechia.com/cms/getmedia/bdf989f0-83b7-4994-90e0-f37007cf96f8/martinske-rohlicky.jpg)
Więcej inspiracji i przepisów czeskiej kuchni znajdą Państwo na www.czechspecials.cz
Na stronach internetowych projektu Czech Specials – Rozsmakuj się w Czechach znajdą Państwo nie tylko ciekawe przepisy, ale także listę restauracji z certyfikatem. Niebieskie logo na drzwiach mogą mieć tylko te restauracje, które właściwie przygotowują dania czeskiej kuchni!
Rozsmakuj się w Czechach!