Poznaj klejnoty nowoczesnej czeskiej architektury

Praga: Tańczący Dom z głową Franza Kafki

Od 2 do 7 października 2025 r. w miastach w całych Czechach odbędzie się Dzień architektury 2025⬈. Największy czeski festiwal architektury, który w 2025 r. poświęcony jest kobiecej perspektywie w architekturze, obejmie aż 450 wydarzeń!
 

W Pradze nie powinieneś przegapić DOX i Kunsthalle, dwóch najbardziej znanych przestrzeni wystawienniczych sztuki współczesnej, które powstały z dawnych budynków przemysłowych. W DOX ponadto będziesz mógł wejść do sterowca Gulliver, który sam w sobie jest architektonicznym klejnotem!
Główną atrakcją jest kultowy Tańczący Dom (czes. Tančící dům), który otrzymał prestiżową nagrodę amerykańskiego magazynu Time. Spacerując w okolicach Wełtawy, można natknąć się tzw. „kobki” czyli niewielkie pomieszczenia przeszklone unikalnymi ogromnymi szklanymi okrągłymi drzwiami, w których kryją się przytulne kawiarnie, kluby i galerie.



W pobliżu Teatru Narodowego znajdują się dwa inne budynki - DRN i Quadrio. DRN to niezwykły nowy budynek pałacowy XXI wieku, który kładzie nacisk zieleń, jakość przestrzeni publicznej i oryginalny wystrój wnętrz. A za centrum handlowym Quadrio nagle wyłania się olbrzymia obrotowa głowa Franza Kafki, dzieło artysty Davida Černego. 

Ostrawa: Gazometr wśród TOP 10 budowli świata oraz galeria z ubojni

By zobaczyć bardzo udane przebudowy dawnych przestrzeni przemysłowych, warto wybrać się do Ostrawy, a konkretnie do Dolnych Witkowic (czes. Dolní Vítkovice). Na uwagę zasługuje Bolt Tower, spiralna wieża z punktem widokowym i kawiarnią, która „unosi się“ nad wygasłym wielkim piecem.

Nieopodal znajduje się wybudowana na planie walca Hala Gong, która powstała poprzez przebudowę gazometru. Na prestiżowych Targach Expo Real w Monachium Hala Gong znalazła się wśród TOP 10 budynków na świecie! Odbywają się tu koncerty, kompleks jest także jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc kongresowych w Czechach.

Położony w bezpośredniej bliskości Mały Świat Techniki, który wyrósł w dawnej hali fabrycznej, przyciąga zarówno dzieci, jak i dorosłych do interaktywnej rozrywki, w ramach której mogą zagłębić się w tajniki technologii.

Miłośnicy sztuki współczesnej mogą natomiast podziwiać w Ostrawie Galerię Plato, która mieści się w budynku dawnej ubojni. Jej przebudowa oferuje zapierające dech w piersiach połączenie surowej architektury i sztuki, zebrała wiele nagród międzynarodowych.

Bajkowy pałac

Na wschodzie Czech można odwiedzić Willę Grossmanna, perłę architektoniczną Ostrawy, opisywaną niegdyś w prasie jako bajkowy pałac. Wyróżnia się wieloma aspektami: projektem architektonicznym, wyjątkowym wyposażeniem i dużym ogrodem. Jedną z wyjątkowych rysów Willi Grossmanna są kolorowe witraże, które zdobią ten zabytek.

Wyjątkowy resort pośród natury

Czterogwiazdkowy ośrodek Forest Resort położony jest w malowniczej wiosce Vír, poniżej zbiornika wodnego o tej samej nazwie, około godziny drogi od Brna. Oferuje on stylowe zakwaterowanie w luksusowo urządzonych domkach i pokojach z motywem czternastu najwyższych gór naszej planety. Otoczony przyrodą ośrodek obejmuje odnowioną willę z okresu pierwszej republiki z restauracją, dużym ogrodem letnim i zapleczem do organizacji imprez towarzyskich.

Pavlov: Betonowe labirynty w głąb przeszłości 

Wyjątkowe tło dla cennych zbiorów muzealnych tworzą także inne czeskie perełki architektoniczne. Można przekonać się o tym na przykład w Parku Archeologicznym Pavlov na Morawach Południowych. Podziemne betonowe labirynty przypominające korytarze w jaskini wraz z białymi pomnikami wyrastającymi wprost z ziemi i lśniącymi w otoczeniu subtelnie przypominają o wymarłym świecie łowców mamutów, którzy żyli tu tysiące lat temu. Połączenie dawnego i współczesnego świata nie mogło być bardziej stylowe.

Pardubice: Kubizm, którego zazdrościł nawet sam Picasso

Ponieważ we wrześniu minęło 80 lat od śmierci Josefa Gočára, , jednej z największych osobistości czeskiej architektury XX wieku, część programu festiwalu będzie poświęcona jego twórczości. Z kubistycznym i funkcjonalistycznym dziedzictwem architekta można zapoznać się Hradci Králové lub w Humpolcu, gdzie będzie można zwiedzić willę Medów, otwartą dla zwiedzających dopiero po 2024 roku. W Pradze program zostanie przygotowany w jednym z jego najbardziej charakterystycznych budynków – kubistycznym Domu u Černé Matky Boží – program zostanie przygotowany w jednym z jego najbardziej charakterystycznych budynków – kubistycznym
 
Kubizm rzadko pojawia się w architekturze, a poza tym nigdzie indziej na świecie nie znajdziesz tak wielu budynków w stylu kubistycznym jak w Czechach! Wybierz się więc na odkrywanie kolejnych kubistycznych dzieł Gočára.
 
Na przykład miasto Pardubice może pochwalić się budynkiem kubistycznych młynów automaticznych. Wnętrze budynku, w którym mieści się galeria Gočára, zostało poddane renowacji i zostało nawet zgłoszone do Czeskiej Nagrody w dziedzinie Architektury 2023. Jeszcze większym sukcesem okazała się przebudowa silosu zbożowego młynów. Została ona zakwalifikowana do finału Czeskiej Nagrody w dziedzinie Architektury 2024.
 
 Kolejne arcydzieło Gočára – ville Bauera – można zwiedzać w miejscowości Libodřice u Kolína. Oprócz wyjątkowej architektury, w ramach wystawy, która została udostępniona dla zwiedzających dopiero latem 2025 roku, można podziwiać również piękno kubistycznych mebli i drobnych designerskich dodatków do wnętrz.
 
Albo połącz odkrywanie architektury kubistycznej z relaksem w spa! Trzeci budynek Gočára znajduje się bowiem w Uzdrowisku Bohdaneč. Kubistyczny pawilon z zadaszoną kolumnadą, noszący imię swojego architekta, do dziś funkcjonuje jako ośrodek leczenia borowiną.

Za zwycięzcą Czeskiej Nagrody w dziedzinie Architektury 2024 do uzdrowiska

 Skoro już wspomnieliśmy o Czeskiej Nagrodzie w dziedzinie Architektury 2024, zdradzimy Wam zwycięzcę ankiety. Żeby go zobaczyć, musicie wybrać się do uzdrowiska, a dokładniej do mekki czeskich uzdrowisk, czyli do Karlových Warów. Najwyżej ocenionym obiektem została nowa sala koncertowa w zabytkowych Łaźniach Cesarskich. Warto wybrać się na wycieczkę z przewodnikiem po tym pięknym budynku, podczas której można również zajrzeć do sali kulturalnej. Można też od razu kupić bilet⬈ na koncert Orkiestry Symfonicznej w Karlowych Warach i podziwiać w akcji pomysłowe rozwiązanie zwycięskiej konstrukcji, którą porównuje się np. do kraba.
 

Dziedzictwo Zahy Hadid w Pradze

Kolejnym niezwykłym osiągnięciem architektonicznym roku 2024, które zdobyło wiele prestiżowych nagród – od najlepszego budynku w Europie Środkowo-Wschodniej w konkursie CEEQA po Czeski Budynek Roku 2024 – jest budynek Masaryčka zaprojektowany przez studio światowej sławy architektki Zaha Hadid. Złota, dynamicznie wyglądająca budowla przy dworcu Masaryka została wspomniana w artykule magazynu New York Times zawierającym wskazówki!4
 

Kiedy brutalizm łączy się ze sztuką

Wielką nowością roku 2025 jest otwarcie hotelu Fairmont Golden Prague – dawnego hotelu InterContinental, który jest ikoną czeskiego brutalizmu i dawną wizytówką czechosłowackiego designu i sztuki. Pierwszy pięciogwiazdkowy hotel w byłej Czechosłowacji, który gościł między innymi Michaela Jacksona czy prezydenta USA George'a Busha seniora, przeszedł gruntowną modernizację. O tym, że powrót do elegancji legendarnego budynku przy ulicy Pařížská się powiódł, świadczy również nominacja do nagrody Budynek Roku 2025. Architektom udało się zachować wiele oryginalnych dzieł sztuki znanych czeskich autorów, które uzupełnili nowoczesnymi elementami, na przykład ośmiometrową rzeźbą z warsztatu światowej sławy czeskiej huty szkła Lasvit. czeskiej huty szkła Lasvit. Można ją podziwiać przy wejściu do ogólnie dostępnego centrum spa.
 
Częścią modernizacji budynku hotelowego jest również przeszklony, dwupiętrowy nowy pawilon. Od września 2025 roku będzie można tam odwiedzić nową galerię sztuki współczesnej KodlContemporary, prezentującą dzieła współczesnych artystów czeskich i europejskich.

Helfštýn i Kamenice

Czechy mają bogatą historię, mogą poszczycić się wieloma majestatycznymi zamkami i urokliwymi pałacami. Potrzeba wiele odwagi, aby przełamać tabu ich architektonicznej integralności. Ale rezultat jest tego wart. 
Jednej z odnóg Szlaku Bursztynowego, przecinającego Europę od Bałtyku do Morza Czarnego, wciąż strzeże Zamek Helfštýn na Morawach, którego udana rekonstrukcja zdobyła nagrodę Česká cena za architekturu. Symbioza średniowiecznego piękna kamienia z nowoczesnymi metodami budowlanymi wykorzystującymi współczesne materiały zachwyci nie tylko koneserów architektury. 

Kolejnym przykładem jest nowoczesna rozbudowa neogotyckiego Pałacu Kamenice, zaledwie kilka kilometrów od Pragi. Dawna rezydencja słynnej rodziny Ringhofferów, założycieli największej fabryki wagonów w Europie, została kilka lat temu rozbudowana o nowoczesny budynek przypominający historyczną oranżerię. Architekci podjęli się trudnego zadania i udało im się stworzyć budynek, który harmonizuje z otoczeniem, nie naruszając zabytku kultury. Przekonaj się na własne oczy!

Helfštýn Castle, ceskacenazaarchitekturu.cz, ©BoysPlayNice

Stalowi giganci i dom ze szkła

Wyjątkowy pod względem technicznym Most Mariański nad Łabą należy do 10 najpiękniejszych budowli końca XX wieku w Europie. Łączy części metropolii Północnych Czech – Ústí nad Labem.

W resorcie górskim Dolní Morava, po drugiej stronie Czech, kilka lat temu otwarto most wiszący, który zajął pierwsze miejsce wśród podobnych mostów na świecie. Unikalny most Sky Brigde 721 wraz z lokalną Ścieżką w obłokach należą do najczęściej odwiedzanych miejsc w Czechach.

By zobaczyć kolejny architektoniczny rarytas  – dom ze szklaną fasadą – możesz udać się do miasta Nový Bor. Znajduje się tu siedziba firmy szklarskiej LASVIT, wiodącego światowego producenta instalacji szklanych i kryształowych, który tworzy trofea dla słynnego Tour de France lub US Open i zdobi domy takich ikon jak Rihanna i Justin Bieber.

Gastronomia w stylowym otoczeniu? W Czechach? Żaden problem!

A co powiesz na romantyczną kolację w Pradze w restauracji Ginger & Fred? Na 7. piętrze niepowtarzalnego Tańczącego Domu z zapierającym dech w piersiach widokiem na Zamek Praski i Małą Stronę, wszystko będzie smakowało dwa razy lepiej!

Architektoniczny rarytas – Hotel Miura w Beskidach z renomowaną restauracją hotelową – ma przedstawiać statek kosmiczny, którą zamieszkuje rodzina Sześcianoidów (czes. rodinka Krychloidů) autorstwa Davida Černego. W hotelu znaleźć można również nowatorskie dzieła światowych i czeskich artystów, takich jak Andy Warhol, Damien Hirst i Petr Pastrňák.

A dokąd wybrać się na lampkę wina? Na Morawy Południowe! Na tę okazję mamy niezliczoną ilość propozycji, ale wyróżnimy dwie. Znojemską Enotékę, którą można znaleźć w zaadaptowanych pomieszczeniach technicznych dawnego browaru w centrum miasta z samoobsługowym systemem degustacji wina „By the glass“ oraz Centrum Winiarskie Lahofer niedaleko Znojma, które trafiło na strony prestiżowych światowych magazynów architektonicznych.